Wat is affectieschade?

Bij een ongeluk is vaak het directe slachtoffer niet het enige slachtoffer. Bijvoorbeeld een partner en kinderen van het slachtoffer kunnen ook (psychisch) nadeel ondervinden van het ernstig gewond raken of overlijden van hun dierbare. Het gaat dus om smartengeld voor naasten. De schade bestaat niet uit verlies van geld of goederen, maar het biedt een tegemoetkoming voor pijn, verdriet en gederfde levensvreugde, uitgedrukt in geld.

Tot 2019

Tot 2019 kon alleen het directe slachtoffer vergoeding krijgen van materiële en immateriële schade. Derden kwamen slechts in aanmerking voor vergoeding van ‘verplaatste schade’. Dus kosten gemaakt ten behoeve van het slachtoffer, die ook vergoed zouden worden als het slachtoffer deze zelf had gemaakt. Dit betreft louter materiële schade.

Slechts in heel uitzonderlijke gevallen konden derden in aanmerking komen voor vergoeding van immateriële schade. De situatie moet dan zo ingrijpend zijn dat deze onrechtmatig is jegens deze naaste. Er wordt dan van schokschade gesproken.

Tot 2019 werd in Nederland dus met grote terughoudendheid immateriële schadevergoeding toegewezen aan derden.

Achtergrond

De meeste landen binnen de Europese Unie kennen wel de mogelijkheid om vergoeding van affectieschade te vragen. Nederland en Duitsland vormden een uitzondering. De politiek is een lange tijd bezig geweest met het mogelijk maken van vergoeding van affectieschade. Enerzijds geldt dat naasten gecompenseerd kunnen worden voor hun verdriet. De schadevergoeding geeft naasten erkenning. Anderzijds dient een claimcultuur voorkomen te worden. De wetgever heeft geprobeerd hiertussen een balans te vinden.

Wie kan het vragen?

Alleen personen die een zeer nauwe band hebben met het directe slachtoffer komen in aanmerking voor een mogelijke vergoeding voor affectieschade. Hieronder vallen in beginsel echtgenoten, samenlevers, ouders en kinderen. Daarnaast personen bij wie een duurzame zorgrelatie bestaat tussen het directe slachtoffer en de naaste. Dit zou in sommige gevallen kunnen gelden voor grootouders en kleinkinderen. Ten slotte is er nog een restcategorie waarin personen vallen die in een dusdanig nauwe persoonlijke betrekking staan tot het directe slachtoffer dat zij ook als naasten moeten worden aangemerkt. Te denken valt aan sommige broer/zus-relaties.

Welk bedrag?

De hoogte van de schadevergoeding is afhankelijk van de omstandigheden. In het Besluit vergoeding affectieschade zijn vaste bedragen opgenomen voor verschillende situaties. De bedragen liggen tussen de € 12.500 en € 20.000. Vooralsnog lijkt het erop dat iedere gedupeerde aanspraak kan maken op dit bedrag. Van belang voor de hoogte is onder meer de ernst van het letsel en de vraag of het slachtoffer is overleden en/of is sprake is van een misdrijf. Verder kan de relatie waarin de naaste tot het slachtoffer staat of stond van belang zijn.

Tip! Ga na of het noodzakelijk is om jouw business te verzekeren tegen dergelijke schade.